Ο σωστός προπονητικός σχεδιασμός για έναν αθλητή αποτελεί την χρυσή τομή για την μέγιστή του απόδοση. Οι κατάλληλες δοσολογίες συχνότητας, έντασης, επιβάρυνσης και ξεκούρασης είναι αυτές που θα τον κρατήσουν αθλητικά ενεργό και μακριά από τραυματισμούς. Όπως έχουμε αναφέρει και άλλες φορές, τα κίνητρα του κάθε ατόμου για βελτίωση, για επιτυχία σε κάποιον αγώνα, οι βλέψεις για κατάρριψη προσωπικών ρεκόρ και η πίεση από εξωτερικούς παράγοντες, οδηγούν το άτομο με μαθηματική ακρίβεια σε εξάντληση. Η συνεχής συμμετοχή σε προπονήσεις υψηλής έντασης συνοδεύονται κατά καιρούς από απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις, όπως η ραβδομυόλυση και μυοσκελετικούς τραυματισμούς, από τους οποίους, οι πιο συχνοί που έχουν καταγραφεί είναι: μυϊκές θλάσεις, κατάγματα κόπωσης, τραυματισμοί συνδέσμων, τενοντοπάθειες, ο μυϊκός κάματος (Doms) και πολλά άλλα. Καθώς ο αριθμός των περιπτώσεων της ραβδομυόλυσης παρουσιάζει σταθερά εκθετική αύξηση σε περιστατικά ανά τον κόσμο, η αναφορά πλέον στη συγκεκριμένη διαταραχή είναι αρκετά συχνή στις σύγχρονες μελέτες.
Δείτε την ιστοσελίδα μας
Ορισμός ραβδομυόλυσης
Από πολλούς έχει χαρακτηριστεί ως η «παρενέργεια της υπερβολής». Η ραβδομυόλυση είναι μία διαταραχή που οφείλεται σε οξεία νέκρωση των σκελετικών μυών, με αποτέλεσμα τη μαζική απελευθέρωση στην κυκλοφορία του αίματος υποπροϊόντων (μυογλοβίνη και ενδοκυταρρικές πρωτεΐνες) από την λύση των μυϊκών κυττάρων. Στη συνέχεια, καθώς το αίμα διέρχεται από τις νεφρικές οδούς, τις φράζει και προκαλεί προβλήματα ανουρίας και άλλες δυσλειτουργίες. Η παρατεταμένη ραβδομυόλυση εμφανίζεται όταν ένα άτομο ασκείται σε μη γνώριμες ή έντονες για αυτό ασκήσεις/ ή υπερβολικά παρατεταμένες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις, με έκκεντρα χαρακτηριστικά (όπως άλματα, αρνητικές επαναλήψεις), σε περιπτώσεις υπονατριαιμίας και τοξικής δράσης φαρμάκων στους μύες. Αν και η παθοφυσιολογία, καθώς και τα κλινικά χαρακτηριστικά της ραβδομυόλυσης έχουν ερευνηθεί αρκετά, ο γιατρός και το ίδιο το άτομο θα πρέπει να είναι σε επιφυλακή σε περίπτωση που ένας ασθενής εμφανίσει το σύνδρομο, καθώς αυτό μπορεί να φέρει επιπλοκές με κυριότερη την οξεία νεφρική βλάβη, η οποία και αυξάνει την πιθανότητα θνητότητας.
Η πιο συχνή μορφή εκδήλωσης της ραβδομυόλυσης είναι ο επίμονος και ανεξήγητος μυϊκός πόνος (όχι DOMS) με παράλληλη ύπαρξη μυοσφαιρινουρίας (μαύρα ούρα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μια σπάνια περίπτωση ενός ασθενούς ο οποίος διεγνώσθη με σύνδρομο διαμερίσματος στα άνω άκρα οφειλόμενου σε έντονη άσκηση έπειτα από απόχη από την γυμναστική για διάστημα άνω του ενός έτους. Μετά από εκτέλεση υπέρμετρου αριθμού επαναλήψεων στις κάμψεις, προκλήθηκε υπερμέγιστο στρες στα άνω άκρα. Ο ασθενής παρουσίασε έντονο και επίμονο πόνο στους δικεφάλους και τρικεφάλους βραχιονίους, και παρατήρησε μαύρο χρώμα κατά την ούρηση.
Οι πιο συχνές αιτίες ραβδομυόλυσης
· Τραύμα ή σύνθλιψη του μυϊκού ιστού
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα εργατικά ατυχήματα, τα εγκαύματα και τα κρυοπαγήματα.
· Μυϊκή ισχαιμία
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι θρομβώσεις, ο εμβολισμός, το σύνδρομο του διαμερίσματος και η λανθασμένη (υπερβολικά σφιχτή) περίδεση μιας τραυματισμένης περιοχής
· Υπερβολική μυϊκή δραστηριότητα
Στην παραπάνω κατηγορία υπάγονται τα extreme sports, η υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση, οι έκκεντρες συσπάσεις με μεγάλα φορτία (κυρίως σε αθλητές που ξεκινούν μετά από μεγάλο διάστημα αποχής), επιληπτικά επεισόδια, έκσταση και άλλα.
· Διαταραχές στη ισορροπία των ηλεκτρολυτών
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται η υποκαλιαιμία, υπερκαλιαιμία, υπό και υπερνατριαιμία.
· Γενετική προδιάθεση
Στην παραπάνω κατηγορία ανήκουν διαταραχές γλυκόλυσης, διαταραχές μεταβολισμού των λιπιδίων και τυχόν βλάβες σε μιτοχονδριακό επίπεδο.
Πως γίνεται η διάγνωση της ραβδομυόλυσης?
Σε περίπτωση συνεργασίας του αθλητή/ αθλουμένου με ένα εργαστήριο, η διάγνωση γίνεται άμεσα. Προκύπτει από αιματολογική εξέταση και συγκεκριμένα από την παρατήρηση και μέτρηση των δεικτών της φωσφορικής κρεατινικής κινάσης (συναντάται με την συντομογραφία CPK). Ένας αυξημένος δείκτης CPK μαρτυρά και αυξημένο επίπεδο μυϊκής καταπόνησης. Για αυτό το λόγο συστήνεται αποχή από άσκησης για 24ώρες. Σε περίπτωση ύπαρξης ραβδομυόλυσης η CPK παραμένει σε υψηλά επίπεδα ακόμη και αν το άτομο απείχε από σωματική άσκηση.
Από την άλλη, εάν δεν είναι δυνατή η πρόσβαση σε κάποιον εργαστηριακό χώρο, τα ιατρικά πρωτόκολλα συστήνουν το άτομο να προσέξει 3 στοιχεία.
Πρώτο, τυχόν αλλαγές στον χρωματισμό των ούρων.
Δεύτερον, καλό είναι το ίδιο το άτομο να παρατηρήσει την διάρκεια του μυϊκού καμάτου (πιασίματος), και κατά πόσο αυτός ο πόνος υποχωρεί με το πέρας των 72 ωρών.
Τέλος, χρήσιμη παρατήρηση για την διερεύνηση ραβδομυόλυσης είναι το έντονο κόκκινο χρώμα του δέρματος, το τοπικό πρήξιμο και η έντονη ενόχληση.
Εάν τα παραπάνω στοιχεία είναι παρόντα, η αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό κρίνεται αναγκαία και μάλιστα άμεσα.
Πρόληψη της ραβδομυόλυσης
Κλείνοντας, όπως είπε και ο Ιπποκράτης: «Το προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν». Παρόλο που οι διαθέσιμες έρευνες περί της πρόληψης της ραβδομυόλυσης δεν είναι πολλές, οι επαγγελματίες υγείας συμφωνούν σε 5 κατευθυντήριες αρχές.
Αυτές είναι:
Επαρκής ενυδάτωση καθ’ όλη την διάρκεια της προπόνησης
Ορθός προπονητικός σχεδιασμός με πρωτόκολλα εναλλαγής εντάσεων και όγκου προπόνησης
Σταδιακή εισαγωγή σε ένα πρόγραμμα προπόνησης. Δεν θα πρέπει να γίνονται υπερβολές, ειδικά στην αρχή ή αν έχουμε να γυμναστούμε μεγάλο χρονικό διάστημα (ανεξάρτητα από το τι κάναμε στο παρελθόν)
Αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας σε περιβάλλοντα με ακραίες καιρικές συνθήκες
Αποφυγή δοκιμής νέων διατροφικών συνηθειών πριν από οποιοδήποτε αγώνα. Υπάρχει κίνδυνος διαταραχής ισορροπίας ηλεκτρολυτών
Αποφυγή χρήσης διουρητικών ουσιών
Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας
Από την ομάδα του Workout Intelligence
Για περισσότερα άρθρα σαν και αυτό μπορείτε να επισκεφτείτε το blog μας workoutintelligence.com/fitness-ygeia-apodosi-blog
Βιβλιογραφία
Gianzina, E. A., & Kassotaki, O. A. (2019). The benefits and risks of the high-intensity CrossFit training. Sport Sciences for Health. doi:10.1007/s11332-018-0521-7
Ramos, Dominic A. MS; Dorgo, Sandor PhD, CSCS Rhabdomyolysis, Strength and Conditioning Journal: December 2014 - Volume 36 - Issue 6 - p 56-61 doi: 10.1519/SSC.0000000000000106
Tibana, R., Sousa, N., Cunha, G., Prestes, J., Navalta, J., & Voltarelli, F. (2018). Exertional Rhabdomyolysis after an Extreme Conditioning Competition: A Case Report. Sports, 6(2), 40. doi:10.3390/sports6020040
Traub, B. C., Lane, M. K., & Traub, J. A. (2017). Exercise-Induced Acute Bilateral Upper-Arm Compartment Syndrome. Case Reports in Emergency Medicine, 2017, 1–3. doi:10.1155/2017/9454782
댓글